English

На сельском кладбище деревни Крошин, сразу за католическим костелом находится могила человека, который стал, по мнению многих исследователей, первооткрывателем белорусской лирической поэзии первой трети ХІХ в.

Менавіта так ласкава называў у сваіх лістах Адам Міцкевіч свайго лепшага сябра Ігната Дамейку. Воляй лёсу ён быў закінуты ў Чылі і стаў нацыянальным героем гэтай паўднёва-амерыканскай краіны. Імя Ігната Дамейкі (а чылійцы яго пяшчотна называлі “дон Ігнацыо” ці “Гран Адукатар”) навечна засталося ў назвах вуліцаў, у назвах двух гарадоў (Дамейка і Пуэрта Дамейка), горнага ланцуга Кардыльеры Дамейка. Яно ёсць на помніку, а таксама на кнігах, якія ён напісаў, на залатым медалі, выбітым Чылійскім урадам у гонар нашага слаўнага земляка.

(Да 255-годдзя з дня народзінаў Андрэя Тадэвуша Касцюшкі)

Герой амерыканскага, польскага і беларускага народаў Андрэй Тадэвуш Банавентура Касцюшка (ураджэнец Брэсцкай вобласці) паходзіў са старажытнага беларускага шляхецкага роду. Пачатак роду паклаў Хведар, які быў пісарам у Вялікага князя Казіміра. Яго сын Канстанцін Хведаравіч, якога Вялікі князь ласкава называў Касцюшкам і надаў прозвішча ўсяму роду. У 1509 годзе Касцюшка атрымаў ад Вялікага князя Жыгімонта ІІ Старога маёнтак Сяхнавічы. Адсюль прозвішча ягонае часта пісалася Касцюшка-Сяхнавіцкі. Аднак нарадзіўся Тадэвуш Касцюшка 4 лютага 1746 году ў фальварку Мерачоўшчына (Івацэвіцкі раён). Гэтую сядзібу ягоны бацька адсудзіў у Сапегаў. Таму Сяхнавічы і Мерачоўшчына лічацца радавым гняздом Касцюшкаў.

СЯРОД ВІЛЕНСКІХ СЯБРОЎ

У 1815 годзе Адам закончыў школьнае навучанне і быў прыняты ў Віленскі Універсітэт. Спачатку вучыўся на фізіка-матэматычным факультэце, а вясной 1816г. перавёўся на гісторыка-філалагічны. Віленскі Універсітэт – гэта была адна з лепшых навучальных устаноў Еўропы. Ён быў заснаваны ў 1570 г. езуітамі як калегіум, а ў 1579 г. быў ператвораны ў акадэмію. Пры акадэміі існавалі бібліятэка, друкарня, астранамічная лабараторыя. Студэнты ўсіх факультэтаў вывучалі беларускую мову. У 1781 г. акадэмія была ператворана ў галоўную школу Вялікага Княства Літоўскага. Яе рэдактар М. Пачобут-Адляніцкі надаў адукацыі свецкі характар. У1803г. Галоўную школу ВКЛ рэарганізавалі ва ўніверсітэт з 4 факультэтамі: фізіка-матэматычны, медыцынскі, літаратурны і вольных мастацтваў, маральных і палітычных навук.

Я маю край, радзіму дум сваіх

То майго сэрца любая Айчына

У марозную калядную ноч 24 снежня 1798 г. у Мікалая і Барбары Міцкевіч нарадзіўся сын Адам. Прымала роды шляхцянка пані Маладзецкая. Верачы ў цудоўнае дзеянне прыкмет, яна перарэзала пупавіну на кнізе - сілай павер’я гэта абяцала немаўляці вучонасць і вялікі розум. Пажаданне павітухі стала прароцкім: у 4 гады хлопчык ужо чытаў, Адам Міцкевіч быў адным з лепшых вучняў Дамініканскай школы ў Наваградку, лічыўся самым здольным студэнтам Віленскага універсітэта. Да 25-гадовага ўзросту выдаў 2 зборнікі вершаў, а "Дзяды" і "Пан Тадэвуш" прынеслі яму сусветную вядомасць.